In het kader van het jubileumjaar vond op 13 mei in het cultureel centrum ‘de Valkaart’ een internationaal mini-symposium plaats rond het thema ‘Krachtige partnerships voor NATURA 2000’. Het Natura 2000-netwerk bestaat uit de belangrijkste Europese gebieden waar nog topnatuur aanwezig is. Natuurpunt beheert in Vlaanderen momenteel meer dan 11.000ha van die gebieden. Ook de Vallei van de Zuidleie is grotendeels in het Natura 2000-netwerk opgenomen. Het ultieme doel van het netwerk is om de kwaliteit van de aanwezige natuur te verzekeren en te verbeteren. Niet alleen voor de natuur zelf, maar ook gezien het grote belang van een sterke biodiversiteit voor de economie en het menselijk welzijn. Het persbericht dat naar aanleiding van dit event werd verspreid, kun je hier downloaden. Hoogtepunt was de toespraak van de Europese Commissie (foto links): een Europese erkenning voor ons werk in de Vallei van de Zuidleie (zie ook HD-filmpje verder)!
Voor een goeie 70 toehoorders uit de Vlaamse natuursector opende Burgemeester Luc Vanparys de plechtigheid met zijn waardering uit te spreken voor het jarenlange werk van Natuurpunt Oostkamp en beklemtoonde hij het belang ervan voor de gemeente. Hij verwees hierbij o.a. naar de voorpagina van de nieuwe toeristische brochure van de gemeente die uitpakt met beelden van het prachtige landschap en de rijke biodiversiteit in de Vallei van de Zuidleie. De burgemeester verzekerde dat de gemeente, binnen haar mogelijkheden, ook zelf haar verantwoordelijkheid wil nemen voor behoud en herstel van Europees beschermde natuur op haar grondgebied. De gemeente reikt hierbij graag de hand naar alle mogelijke partners, waaronder Natuurpunt.
Kris Decleer probeerde om 30 jaar Vallei van de Zuidleie in enkele minuten samen te vatten. Dat samenwerking voor behoud en herstel van Europese topnatuur loont, bewijzen de vele mooie realisaties in het gebied. Opgespoten terreinen en stortplaatsen langs het kanaal Gent-Brugge werden door de inzet van vele Natuurpuntvrijwilligers en met de steun van verschillende instanties (NV Waterwegen en Zeekanaal, Agentschap voor Natuur en Bos, de provincie, de gemeente Oostkamp, het Regionaal Landschap Houtland en het Europese Life-programma) omgetoverd tot unieke natuurparels, met niet alleen orchideeëngraslanden, moerassen en waterpartijen, maar ook kijkhutten, kijkwanden en wandelpaden. Het samenwerkingsmodel van Natuurpunt is een goed praktijkvoorbeeld om via een bundeling van krachten de dalende biologische diversiteit in Vlaanderen en Europa een halt toe te roepen. Het werk in de Vallei van de Zuidleie is echter nog niet af en de lezing werd beëindigd met enkele uitdagingen voor de toekomst: het gebied moet vooral robuuster worden en de milieukwaliteit moet verder verbeterd worden. Hierdoor ontstaan ook mogelijkheden voor verdere recreatieve inrichting, zonder de ecologische draagkracht te overschrijden. Naar de toekomst wordt vooral de hoop gesteld op een verdere goede samenwerking met de NV Waterwegen en Zeekanaal en nieuwe impulsen in het kader van het landinrichtingsproject ‘Brugse Veldzone’.
Walter Roggeman, voorzitter van Natuurpunt, beklemtoonde het unieke model van Natuurpunt met haar duizenden vrijwilligers die zich met hart en ziel inzetten voor de natuur. Ze vormen de drijvende kracht voor behoud en herstel van honderden Vlaamse natuurgebieden en zijn het eigenlijke ‘kapitaal’ van de vereniging. Hij wees op de enorme uitdagingen: slechts 4% van de habitats in Vlaanderen bereiken vandaag de Europese doelstelling. Een goede samenwerking tussen verschillende beleidsdomeinen en actoren op het terrein is dan ook cruciaal. Natuurpunt zet zich hier elke dag voor in. Er wordt samengewerkt met meer dan 700 landbouwers, 90 bedrijven, verschillende gemeenten, alle provincies en zowat alle relevante Vlaamse overheidsdiensten. Via de samenwerking met partners zorgt Natuurpunt voor meer draagvlak én voor betere projecten. Hiermee kunnen ook andere maatschappelijke doelstellingen, zoals bijvoorbeeld waterberging of recreatie, gerealiseerd worden. Prachtige successen, zoals de Vallei van de Zuidleie, kunnen worden voorgelegd. Maar om de Europese verplichtingen waar te maken, zijn meer samenwerkingsinitiatieven én vooral meer middelen nodig. Bij dit laatste wringt het schoentje. De Vlaamse dotaties aan Natuurpunt voor aankoop en beheer van natuur leden sterk onder de besparingen. Hierdoor moet Natuurpunt momenteel honderden ha die haar voor aankoop worden aangeboden, weigeren. En dat is een gemiste kans om natuur voor de komende generaties veilig te stellen. Hiermee ondergraaft de Vlaamse Regering meteen ook haar eigen regeerakkoord waarin een forse jaarlijkse stijging van het areaal duurzaam veilig gestelde natuur is voorzien, waarvan zo’n 1000ha per jaar te realiseren door de terreinbeherende verenigingen. Ook de natuurdoelen in het Vlaamse Pact 2020 (Vlaanderen in Actie), dat de realisatie van 70% van de Europese natuurdoelen tegen 2020 voor Vlaanderen vooropstelt, komen in het gedrang. Om de negatieve trend van de laatste jaren te doorbreken, zijn bijkomende inspanningen en meer middelen nodig. De investeringen zullen niet alleen een grote vooruitgang betekenen voor de natuur, maar ook maatschappelijke winst opleveren. Hoe langer we treuzelen, hoe duurder het wordt om de biodiversiteit te redden. ‘Waarom dus wachten? Tijd voor actie! Natuurpunt is er klaar voor’ was de oproep.
Claus Mayr (Directeur Europese Zaken bij Birdlife, de Europese koepel van terreinbeherende verenigingen) verbrede de discussie naar de Europese dimensie met een overzicht van goede praktijkvoorbeelden in andere Europese landen en waar lokale natuurverenigingen aan de basis onmisbaar werk verrichten. Ook hier eenzelfde oproep: meer samenwerking en meer middelen zijn nodig om de doelstellingen te bereiken. De UNEP, het VN-milieuprogramma, berekende bijvoorbeeld dat investeringen in bedreigde natuurgebieden miljarden dollars kan opbrengen. Een euro voor het natuurbehoud verdient zichzelf 3 tot 75 keer terug. (Lees het volledige rapport hier). Een pdf-versie van deze voordracht waar je alle cijfergegevens nog eens rustig kunt bekijken, vind je hier.
Het hoogtepunt van het symposium was zonder twijfel de bijdrage van Kurt Vandenberghe, kabinetschef van de EU-commissaris voor Leefmilieu, Janez Potocnik (die zelf in extremis verstek moest geven). In oktober 2010 hernieuwden de Europese staats- en regeringsleiders in Nagoya (Japan) hun belofte om tegen 2020 de achteruitgang van de biodiversiteit te stoppen. De Europese Commissie lanceerde op 3 mei 2011 haar Biodiversiteitsstrategie 2020 waarbij de realisatie van het Natura 2000-netwerk een van de topprioriteiten is. De heer Kurt Vandenberghe, die zelf niet vanuit de natuursector afkomstig is, presenteerde op een bevattelijke en zeer meeslepende wijze de visie van de Commissie vanuit een totaalperspectief, waaruit blijkt dat onze hele samenleving alle baat heeft bij een krachtig biodiversiteitsbeleid. Dat falen geen optie is, werd aangetoond met praktische voorbeelden over het grote economisch belang van natuur en de diverse diensten die het aan ons levert. Er werd verduidelijkt hoe en waarom het nieuwe Europese beleid nu wel moet slagen, daar waar vroegere initiatieven faalden om de achteruitgang van de biodiversiteit te stoppen. Een hoopvolle boodschap voor het publiek dat aan de lippen ging van deze boeiende spreker en terecht beloonde met een daverend applaus.
Vlaams Minister Hilde Crevits was aangekondigd voor een reflectie vanwege de Vlaamse regering, maar moest zich spijtig genoeg in extremis laten vertegenwoordigen door haar kabinetssecretaris, mevrouw Minou Esquenet. We ontvingen welgemeende gelukwensen voor 30 jaar Vallei van de Zuidleie waarbij vooral de jarenlange inzet van de vrijwilligers van Natuurpunt in de kijker werd geplaatst. Ook de inzet van de NV Waterwegen en Zeekanaal bij de mooie realisaties in het verleden werd nog eens in de verf gezet. De woordvoerder van de minister ging helaas niet in op de intenties van het kabinet of de Vlaamse Regering inzake het Vlaamse biodiversiteitsbeleid. Ook werd niet ingegaan op de verwachte beslissingen in het dossier over de ontsluiting van de haven van Zeebrugge (Seine-Schelde-West) en de gevolgen hiervan voor de Vallei van de Zuidleie. 30 jaar inzet voor de Vallei van de Zuidleie zou immers een zeer wrange smaak kunnen krijgen wanneer alsnog zou worden beslist om het kanaal Gent-Brugge tussen Beernem en Oostkamp op 2000 ton te verbreden…
Na de toespraken poseerden de sprekers en de vertegenwoordiger van W&Z op het podium met een aandenken aan het unieke landschap langs het kanaal Gent-Brugge tussen Beernem en Brugge.
Daarna verplaatste het hele gezelschap zich naar de unieke orchideeëngraslanden van de Leiemeersen voor de plechtige onthulling van een nieuw infobord van Natuurpunt. Om de gebieden met een Europees beschermd statuut beter bij het publiek bekend te maken en de inzet van Natuurpunt ter zake te onderstrepen, werd een bord ontworpen met opschrift ‘Hier werkt Natuurpunt aan Europees beschermde natuur’. Het is de bedoeling dat deze bordjes later ook in andere relevante Natuurpuntgebieden verschijnen.
Onder een prachtig avondzonnetje werd afgesloten met een wandeling en receptie nabij de uitbundig bloeiende graslanden. De Leiemeersen konden op heel veel be- en verwondering rekenen en hun ambassadeursfunctie voor ‘sterke partnerships voor Natura 2000’ kreeg brede instemming.
