De Bornebeek ontspringt in het provinciaal domein Bulskampveld (ter hoogte van ons reservaat ‘Bornebeek-Heideveld’ te Beernem) en mondt uit in het kanaal Gent-Brugge in ons reservaat ‘Vallei van de Zuidleie’ te Oostkamp. Bron en monding zijn gelegen in Habitatrichtlijngebied. Bijna 20jaar al ijvert Natuurpunt om de ecologische kwaliteit van de Bornebeek te optimaliseren tot een zo natuurlijk mogelijk beekecosysteem. Met succes!
Het beheer van de beek is een bevoegdheid van het West-Vlaamse provinciebestuur. Reeds vele jaren is er een goede verstandhouding met de dienst Milieu, Natuur en Waterbeleid van de provincie. Zo wordt de beek ter hoogte van onze reservaten niet meer machinaal geruimd, maar op een meer natuurvriendelijke manier beheerd. In Heideveld-Bornebeek mag de bovenloop van de beek zelfs compleet verlanden om zo de natuurlijke hydrologie van het gebied te herstellen. In 2002 heeft de provincie de Bornebeek in het provinciaal ruimtelijk structuurplan aangeduid als ‘natuurverbindingsgebied’. Sindsdien werd nagedacht hoe, in het kader van een integraal water- en natuurbeleid, hier concrete invulling aan zou gegeven worden.
Een eerste belangrijke stap lijkt dit jaar gezet! De provincie maakte in een persbericht begin juli bekend dat ze, in samenwerking met de gemeenten Beernem en Oostkamp, effectief start met project om alle huishoudelijk afvalwater uit de beek te weren. De werken zullen zo’n 2 à 3 jaar duren. Daarna zal de Bornebeek de eerste waterloop in West-Vlaanderen zijn die van bron tot monding vrij is van huishoudelijk afvalwater.
Alle huishoudelijke lozingspunten van de omliggende bewoners zullen worden gezuiverd met rioleringen of door ‘individuele behandelingssystemen voor afvalwater’ (IBA’s), zodat afvalwater niet meer in de beek terecht kan komen. Door dit systeem van waterzuivering en het aanleggen van rioleringen zal de waterkwaliteit van de Bornebeek, die nu al relatief goed was ten opzichte van de meeste andere beken in de regio, nog verbeteren. Het natuurlijk herstel van de beek kan starten; waardoor ook het waterleven exponentieel kan toenemen. In de toekomst zullen ook gesprekken aangeknoopt worden met de Vlaamse administratie Wegen en Verkeer om oplossingen te vinden voor de strooizouten die nu nog ongezuiverd in de beek terecht komen. De Vlaamse Landmaatschappij wil hier het voortouw in nemen. Alvast in het brongebied van de Bornebeek worden door de VLM ook maatregelen gepland om in het kader van het ‘natuurinrichtingsproject Biscopsveld’ diffuse verontreiniging afkomstig van landbouw of atmosferische stikstofdepositie zo veel mogelijk te beperken.
Natuurpunt is uiteraard zeer verheugd over de concrete acties van de VLM, de provincie en de gemeenten Oostkamp en Beernem. We feliciteren graag alle betrokken personen die zich hiervoor hebben ingezet en vertrouwen er op dat alle plannen ook effectief worden uitgevoerd. Samen kijken we vol verwachting uit naar de terugkeer van een heel gamma van dieren en planten van natuurlijke beekecosystemen. Hopelijk zet de Bornebeek de trend voor onze overige beken in de regio en hoeven we straks niet meer naar de Kempen of de Ardennen om nog te weten hoe een zuivere beek er uit ziet. Schol!
Vrij meanderende Bornebeek ter hoogte van de Leiemeersen bij de monding in het kanaal Gent-Brugge.
Herstel van een natuurlijk beekdalhoofd: ter hoogte van de bovenloop in Heideveld-Bornebeek is de beekloop sterk verland met waardevolle plantengroei van natte heiden en venen.
Mogen we al beginnen dromen over de terugkeer van de weidebeekjuffer in onze contreien? (foto Regi Goemaere)