Lege schelpen van de Vijvermossel (Anodonta anatina) waren reeds heel sporadisch gevonden aan de monding van de Bornebeek en in de Leiemeersen. Voor het eerst zijn nu grote aantallen lege schelpen gevonden in de Bornebeek stroomopwaarts van de Gevaertsestraat, dat is zo’n kilometer stroomopwaarts van de monding. Het is duidelijk dat een vrij grote populatie Vijvermossels in de Bornebeek vertoeft. Dat is goed nieuws voor de Bittervoorn, een klein visje (5-6 cm groot) dat Europees beschermd is via de habitatrichtlijn, waarvan de laatste waarnemingen reeds dateren van meer dan 10 jaar geleden. De Bittervoorn is gebonden aan wateren waar zoetwatermossels voorkomen, zoals vijvers, plassen, sloten en afgesloten riviermeanders met goed ontwikkelde waterplantenvegetatie en oeverzones van traagstromende beken en rivieren met een goede tot vrij goede waterkwaliteit. De visjes zoeken de beschutting van waterplanten op, waar ze vooral van plantaardig plankton leven (sporadisch ook zoöplankton en kleine ongewervelden). De eitjes ontwikkelen tussen de kieuwen van een zoetwatermossel. De larven verlaten pas enkele weken na het uitkomen de veilige omgeving van de mossel.
De lege schelpen van de Vijvermossel zijn gevonden in ruimingsspecie die uit de Bornebeek is gehaald met de jaarlijkse onderhoudswerken door de provincie. Dat is minder goed nieuws, want blijkbaar eisen deze een hoge tol onder de zoetwatermossels en dus mogelijk ook onder de jonge bittervoorns die in de mossels vertoeven. Een meer aangepast beheer is wenselijk om het voortbestaan van mossels en bittervoorns te kunnen garanderen. Ook de verdere verbetering van de waterkwaliteit zal zeker vruchten afwerpen. In de percelen die Natuurpunt langs de beek kon verwerven zullen in de komende jaren ook werken uitgevoerd worden om de structuurkwaliteit van de beek te verbeteren.
Talrijke Vijvermossels aangetroffen tussen ruimingsspecie langs de Bornebeek
Bittervoorntjes leggen hun eieren in vijvermossels en vereisen een goede waterkwaliteit. Beiden zijn aanwezig in de Bornebeek.