24/06/2010: (On)verwachte aanwinst in Gevaerts-Noord: de Bijenorchis!

Waar joggen allemaal niet goed voor is. Afgelopen voorjaar viel het oog van joggende Rebecca op enkele Bijenorchissen (Ophrys apifera) in Gevaerts-Noord. Het is een prachtig orchideetje dat een stille opmars bezig is in de regio. Her en der duikt de soort op in bermen, opgespoten terreinen en verstoorde plaatsen, meestal op iets kalkrijkere en licht vochtige bodems. Bijenorchis kan alleen stand houden in ijle, laag productieve vegetaties.   Op zich is het verschijnen van Bijenorchis in het overwegend zure Gevaerts-Noord zeer onverwacht.  Maar in het sterk vergraven gebied zijn er lokaal ook zones waar kalkrijkere lagen dagzomen en andere kalkminnende soorten zoals Beemdkroon voorkomen.  Bovendien is een groeiplaats bekend in de kanaalbermen van Knesselare, op enkele kilometer van Gevaerts-Noord. Dus zo onverwacht is de Bijenorchis misschien ook weer niet, want het stofachtige zaad wordt zeer gemakkelijk met de wind verspreid, maar het blijft toch leuk dat er in Gevaerts-Noord bijzondere soorten blijven opduiken.  Een signaal dat het met het beheer de goede richting uitgaat en dat is een pluim voor Natuurpunt. 

De prachtige bloemen van de Bijenorchis zijn een nader onderzoekje waard. De forse, harige, bruine middenlob van de bloem, met kleine zijlobben en een spitse gele top, doet (van ver) aan het achterlijf van een bij denken, vandaar de naam. De gele tekening is nogal variabel. Daar rond zitten drie, meestal mooi roze bloemblaadjes. De bovenlip is groen en sterk naar voor gebogen. Hierin zitten stuifmeelklompjes verborgen, waarvan de draadjes na verloop van tijd terugplooien en vanzelf bijna contact maken met de stamper aan de basis van de bruine middenlob.  Zo kan de Bijenorchis gemakkelijk zichzelf bestuiven.  Kruisbestuiving door bijen, die aangetrokken worden door de harige, bruine middenlob, is in de praktijk bij deze soort van ondergeschikt belang.

Bijenorchis

Share with: